ORIGINAL_ARTICLE
من إشکالیات فن التعبیر الکتابي في التعلیم الجامعي الإیراني
یعدّ فن التعبیر الکتابي من المساقات التي تعرض عادة في السنوات الأولی من الدراسة لطلاب البکالوریوس في قسم اللغة العربیة وآدابها أو ترجمتها ویواجه الطلاب الناطقون بالفارسیة في إیران مشاکل عدیدة بهذا الشأن حتی لا یکاد یستثنی أحد من الحیرة والإرباک في مزاولة هذه الوحده التدریسیة. ومن جملة هذه الإشکالیات ما یرتبط بفن التعبیر بشقیه الشفهي والکتابي أو التحریري. رکّزت هذه الدراسة في رصد هذه الإشکالیات، کما تقوم هذه الدراسة بطریقة وصفية تحلیلیة بتعریف هذه الإشکالیات وأسبابها لتعطي حلولا للوقایة منها وتبین أن الأسباب تعود إلی إشکالیات النظام الجامعي وإشکالیات تخص طرق التدریس و إشکالیات عدم إتقان أسیاسیات لغویة وإشکالیات عدم إتقان أساسیات لغویة و إشکالیات نفسیة. وتتصدر الإشکالیة الخاصة للنظام التعلیمي وفترة عرض المادة من أهم الأسباب التي تمهد الأرضیة للمشاکل الأخری کما تکون مشکلة التطبیقات والبرمجیات المعاصرة التي باتت في متناول الأیدي دون تقییم لها وتحذیر أحیانا والتصورات الناجمة من لغة الأم مما یؤثر سلبا علی تعلیمیة التعبیر الکتابي أثرا یبقی ویضرّ.
https://jral.kub.ac.ir/article_139166_dd4d083e74e13f3e323523084289fc91.pdf
2021-05-22
1
16
10.22034/jral.2021.139166
الإشکالیات
فن التعبیر الکتابي
الطلاب الناطقون بالفارسیة
علی
اسودی
asvadi@khu.ac.ir
1
استادیار گروه زبان وادبیات عربی دانشگاه خوارزمی
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
«النقد و الدراسة لمواقف أبي الفرج الإصفهاني تجاه بعض شعراء الشيعة»
إنّ شعراء الشيعة قد خدموا الشيعة مباشرةً بمدائحهم لأئمتهم وبصورة غير مباشرة بذمّ أعداء أهل البيت، فإنّهم كانوا يهجون خصام عقيدتهم الدينية ويفحشون في هجوهم، فدافعوا عن أهل البيت وحماهم المطهّرة ولكنّهم قد رُموا بالفسق والخيانة والجبن و...من قبَل بعض النقاد و قلّما نجد شاعراً أو کاتباً شیعیّاً دافع عن أهل البیت (ع) إلّا ونجد أنواع التهم تخیم علیه. بما أنّ كتاب «الأغاني»، يعدّ مصدر هام في الأدب العربي، ولا غروَ، أنّ هذا الكتاب يجمع بين دفّتيه الكثير من الروايات الضعيفة أو المنحولة؛ فلا يخلو من بعض الهفوات والسقطات حين إستعراضه لشخصيّة بعض شعراء الشيعة. فيصوّرهم في بعض الأحيان بما لا يوافقه الشيعة. في هذا المقال نأتي بما أوردها أبوالفرج في كتابه الأغاني من مساویء بعض شعراء أهل البيت الملتزمين. هو قد نقل روايات تدلّ علی أخلاقهم الدنيئة وهجاءهم الساخرة من غير النقد ولا تمحيص. فإنّه حين استعراض التهم الشنيعة لهؤلاء الشعراء يذكر ما يرتاب فيه من حكايات السخيفة يبدوا تلطيخ سُمعتهم والطعن في أعراضهم.
https://jral.kub.ac.ir/article_139164_a13e5b05add83c755106eb452bc0f61c.pdf
2021-05-22
17
40
10.22034/jral.2021.139164
أبو الفرج الإصفهاني
شعراء الشيعة
تلطیخ السمعة
النقد و الدراسة
مسعود
اقبالی
masood.eghbali89@gmail.com
1
استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
LEAD_AUTHOR
مجتبی
بهروزی
mojtababehroozi@uoz.ac.ir
2
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه زابل
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
رمزگشایی از رفتار کلامی احمدمطر در قصیدههای رماد و جارو مجرور و بررسی نقشهای زبانی آنها با تکیه بر نظریه ارتباط یاکوبسن
چکیدهرومن یاکوبسن، زبان شناس و فرمالیست مکتب روس، در نظریه ارتباط خود برای زبان شش نقش عاطفی،ترغیبی،ارجاعی،فرازبان،همدلی و ادبی قائل شد.یاکوبسن برای فرآیند ارتباط کلامی و روند ایجاد ارتباط شش جزء تشکیل دهنده را در نظر می-گیرد:گوینده،مخاطب، مجرای ارتباطی، رمز،پیام و موضوع را که حاصل معنی است تعیین کننده نقشهای ششگانه زبان میداند.این مقاله سعی دارد با تکیه بر نظریه ارتباط یاکوبسن، رفتار کلامی احمدمطر را در دو قصیده (رماد) و(جارومجرور) مورد بررسی قرار دهد و نقشهای زبانی دراین دو اثر را تعیین کند.روش این تحقیق تحلیلی و توصیفی است. و به این پرسش که؛ رفتار کلامی احمد مطر در روند ایجاد ارتباط، ایجاد کننده کدام نقشهای زبانی بوده است؟ پاسخ میدهد.یافتهها نشان میدهند قواعد بکار رفته و هنجارهای زبان و قاعده افزایی و مجاری ارتباطی همچون کلمات و اصوات در شعر احمد مطر تعیین کننده نقشهای زبانی هستند و مخاطب در هر یک پیام شاعر را با کمک رمزگردانی و کشف تناسب میان کلمات و اصوات و هماهنگی هر یک با موضوع اثر،در مییابد.کلیدواژه: ارتباط کلامی، نقشهای زبانی، یاکوبسن،احمدمطر.
https://jral.kub.ac.ir/article_138560_cecc895aca1f38a8f271dbd5928e9f91.pdf
2021-06-01
41
62
10.22034/jral.2021.138560
ارتباط کلامی
نقشهای زبانی
یاکوبسن
احمدمطر
رماد
جارومجرور
محبوبه
بادرستانی
mahboobeh_58b@yahoo.com
1
مربی ـ دانشگاه كوثر
LEAD_AUTHOR
علیرضا
حسینی
alirhosseyni@yahoo.com
2
استادیار گروه زبان وادبیات عربی دانشگاه کوثر
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
العنوان التصديري وبنيته فی روايات أيمن العتوم
العنوان هو المفتاح الأول والعتبة الأولى للنصّ ومن أهمّ مكوّنات النقد الحديث للرواية. وقد خُصّ هذا البحث لدراسة عناوين الروایات لأيمن العتوم؛ لأنّ العتوم متفرد في عنونة رواياته؛ فهو يستعير الآيات القرآنية ويقتبسها لصياغة عنوان رواياته فتميّزت رواياته بالتصديرات والعناوين القرآنية؛ فنحن نسمّي هذه العناوين بــ«العنوان التصديري». أي عنوان مختار من التصدير. تتجلى مهارة الروائي العتوم في عنونة رواياته والتعالق بينها وبين النص فلا يمكن دراسة روايات العتوم بمعزل عن عناوينها؛ فتستلزم دراسة عناوين رواياته وعلاقتها بالعتبات النصية الأخرى وكيفية وسبب استخدامها للوقوف على النص؛ العنوان القرآني في روايات أيمن العتوم يضاعف فعالية القراءة ويثري النص ويتمازج مع نص الرواية. إنّ العنوان القرآني تارة يسهّل مرور النص واستكشاف شفرات النص كــ«ياصاحبي السجن» و«أنا يوسف» وتارة يدل على محتوى الرواية كـ«ذائقة الموت» و«كلمة الله» و«طريق جهنّم» وتارة يغمض كــ«تسعة عشر» و «خاوية» و«يسمعون حسيسها» الغموض نابع من الحذف قصدا ويقود إلى افتراضات محتملة ولا يمكن للقارئ أن يهتدي إلى دلالة العنوان إلا بعد الوقوف على الآية المقتبسة والبنية العميقة للرواية. العنوان الروائي لأيمن العتوم يودّي وظائفه لكن العنوان في النص قد تغلَّب عليه وظيفة دون أخرى كالوظيفة الوصفية في يا «صاحبي السجن» و«أنا يوسف» وكالوظيفة الإيحائية في «خاوية» و«تسعة عشر». للعنوان التصديري لروايات العتوم، وظيفة جمالية أيضا؛ لأنّ القارئ يواجه العنوان بالكلمات المقتبسة التي تجعل القارئ تجول ماوراء النص حتى يكشف دلالة هذا العنوان، فلا بدّ لفهم دلالة العنوان دراسة التصدير وفهمه. تناولت المقالة هذه، دراسة عناوين الرواية لأيمن العتوم وسبب اختيارها وأشكالها وأساليبها ومكوناتها وتناصها مع النص من خلال انتهاج المنهج الوصفي - التحليلي.
https://jral.kub.ac.ir/article_138559_2876035a445228bdab73fb6bad259e59.pdf
2021-06-01
63
86
10.22034/jral.2021.138559
الرواية
العتبات النصية
العنوان
التصدير
أيمن العتوم
مریم
بخشی
m.bakhshi8@gmail.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
LEAD_AUTHOR
پرویز
احمدزاده
ahmadzadeh1975@yahoo.com
2
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تکنیکهای زبانی تصویرسازی امریکا و غرب در اشعار شفیق حبیب (با تکیه بر تشاکل، تباین وتکرار)
هر نویسنده و شاعری برای بیان مقاصد خود از اسلوب و تکنیکهای بیانی خاصی استفاده میکند. از آنجا که امریکا و غرب در شعر شعرای معاصر جلوه خاصی یافتهاست واکاوی شیوه بیان و پردازش آنها در خور توجّه است؛ این نوشتار تکنیکهای زبانی شفیق حبیب در توصیف غرب و امریکا را به شیوه توصیفی- تحلیلی با عنایت به توان لفظی و معنایی واژگان بیان میکند. با واکاوی شیوههای بیانی اشعاری که شفیق حبیب در مورد امریکا و غرب سرودهاست میتوان دریافت که کاربست واژههای همشکل و مترادف در ضمن دقّت و گزینش مناسب و درست آن انجام شدهاست. تقابل و تضاد واژگان با بهرهگیری از معنای لفظی یا چگونگی کاربرد آن در اشعار وی نمود خاصی دارد که این امر، همراه با تهکّم، طنز و نیشخند و در ضمن بیان مقاصد و معانی مورد نظرشاعر محقّق شدهاست. تکرار با انواع مختلف و صبغههای گوناگونش، شگردی است که شاعر به خوبی از آن استفاده کرده و با به خدمت گرفتن آن، منظور و معنای مورد نظر خود را هر چه زیباتر بیان کردهاست. در این سرودهها، همسانی و تناقض الفاظ با گزینش مناسب و چینش زیبای شاعر عجین شده و شعرش را در خور بررسی و پردازش کردهاست.
https://jral.kub.ac.ir/article_139163_9c32fe5327c47c65a7779cabf23f24bf.pdf
2021-05-22
87
106
10.22034/jral.2021.139163
تشاکل
تباین
تکرار
امریکا
غرب
شفیق حبیب
راضیه
کارآمد
razieh.k81@gmail.com
1
دانشآموخته دکترای زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری
LEAD_AUTHOR
حسین
شمس آبادی
h.shsmsabadi@hsu.ac.ir
2
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری
AUTHOR
سید مهدی
نوری کیذقانی
sm.nori@hsu.ac.ir
3
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مفهوم خانه در شعر بدر شاکر السیاب
خانه تعیّنی وابسته به پدیدارهای بشری نیست؛ بلکه شرط امکان ظهور پدیدارهای انسانی است. نوستالوژیایی که در تبعید و دوری یا هجرت از خانه و مکان مادری و یا در صورت رانده شدن اجباری توسط نیرویی بیرونی برای خانه و مسکن و مأوی به وجود می آید، همان مادر و بنیاد بودن خانه برای همه چیز انسانی را می رساند که در غیابش انسان احساسی از بی ریشگی و بی بنیادی پیدا می کند. خانه آثارش را به صورت آشکاری در وجود ما می گذارد به شکلی که توان زدودن این آثار از وجود ناممکن است. از خلال تجربه ی زیسته شده شناخته می شود و از خلال همین تجربه وجودش تحقق می یابد. بدون خانه پریشان و غریب می مانیم؛ انگار که کسی فاقد هویتیم؛ چرا که میعاد گاه عطوفت و مهربانی و زیبایی وجود انسانی است. در خانه پیوند و ارتباط ذات انسانی و مکان برای همیشه خلق می شود و ارتباطش با انسان چون ارتباط روح با جسم است وحضوری مداوم و وجودی لایزال در درون بشری دارد. روش مقاله، تحلیلی – تبیینی است. گسترهی مقاله: اشعاری از شاعر است که در آن خانه را سرودهاست.
https://jral.kub.ac.ir/article_139165_aebddc040efcc7fdf3688d43131255fd.pdf
2021-05-22
107
122
10.22034/jral.2021.139165
خانه
مکان
بدر شاکر السیاب
مکان بچگی
محمد
یعقوبی
yaaghobim@yahoo.com
1
استادیار رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه فرهنگیان
LEAD_AUTHOR