تحلیل ساختار و محتوای رمان «الوقائع الغريبة في اختفاء سعيد أبي النحس المتشائل» اثر اميل حبيبي

نوع المستند : المقالة الأصلية

المؤلفون

1 دکتری تخصصی زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران- ایران .

2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کوثر بجنورد، بجنورد- ایران.

المستخلص

امیل حبیبی، نویسنده فلسطینی در رمان «الوقائع الغريبة في اختفاء سعيد أبي النحس المتشائل» با سبکی واقع‌گرایانه و سمبلیک تلاش کرد درد و رنج هم‌میهنانش را به تصویر کشد و از اندوه بی‌پایان، آرزوهای برباد رفته و سختی‌های جانکاهی که از رهگذر اشغال گریبانگیر آنان شده، پرده بردارد. وی در این رمان، تاریخ مسئله فلسطین از سال 1948 الی 1974 را به تصویر می‌کشد. این پژوهش بر آن است تا به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی ساختار و محتوای رمان مذکور بپردازد. در این بررسی، برخی از عناصر داستانی مانند شخصیت پردازی، زاویه‌دید، درون‌مایه و سبک مورد تحلیل قرار گرفته و چگونگی بهره‌گیری از این عناصر بررسی شده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که در این رمان، نقش زن مبارز فلسطینی و وابستگی آنها به وطن نیز در این رمان بسیار مشهود است، حبیبی از اسلوب جریان سیال ذهن استفاده کرده و در قالب طنزی صریح و شفاف، این رمان را به رشته تحریر درآورده است. از دیگر ویژگی‌های این رمان، شکستن مرز بین رمان و سایر گونه‌های ادبی و گنجاندن متون شعری گوناگون در متن رمان و اشاره به رویدادهای واقعی همراه با تاریخ آنها است. زبان امیل حبیبی با عطر میراث آمیخته است، از این رو از آن بوی سبک مقامات، کنایه و سخریه جاحظ و حکایت‌های هزار و یک شب به مشام می‌رسد.

الكلمات الرئيسية


عنوان المقالة [Persian]

تحلیل ساختار و محتوای رمان «الوقائع الغريبة في اختفاء سعيد أبي النحس المتشائل» اثر اميل حبيبي

المؤلفون [Persian]

  • فاطمه کاظمی 1
  • علیرضا حسینی 2
1 دکتری تخصصی زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران- ایران .
2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کوثر بجنورد، بجنورد- ایران.
المستخلص [Persian]

امیل حبیبی، نویسنده فلسطینی در رمان «الوقائع الغريبة في اختفاء سعيد أبي النحس المتشائل» با سبکی واقع‌گرایانه و سمبلیک تلاش کرد درد و رنج هم‌میهنانش را به تصویر کشد و از اندوه بی‌پایان، آرزوهای برباد رفته و سختی‌های جانکاهی که از رهگذر اشغال گریبانگیر آنان شده، پرده بردارد. وی در این رمان، تاریخ مسئله فلسطین از سال 1948 الی 1974 را به تصویر می‌کشد. این پژوهش بر آن است تا به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی ساختار و محتوای رمان مذکور بپردازد. در این بررسی، برخی از عناصر داستانی مانند شخصیت پردازی، زاویه‌دید، درون‌مایه و سبک مورد تحلیل قرار گرفته و چگونگی بهره‌گیری از این عناصر بررسی شده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که در این رمان، نقش زن مبارز فلسطینی و وابستگی آنها به وطن نیز در این رمان بسیار مشهود است، حبیبی از اسلوب جریان سیال ذهن استفاده کرده و در قالب طنزی صریح و شفاف، این رمان را به رشته تحریر درآورده است. از دیگر ویژگی‌های این رمان، شکستن مرز بین رمان و سایر گونه‌های ادبی و گنجاندن متون شعری گوناگون در متن رمان و اشاره به رویدادهای واقعی همراه با تاریخ آنها است. زبان امیل حبیبی با عطر میراث آمیخته است، از این رو از آن بوی سبک مقامات، کنایه و سخریه جاحظ و حکایت‌های هزار و یک شب به مشام می‌رسد.

الكلمات الرئيسية [Persian]

  • امیل حبیبی
  • رمان
  • ساختار
  • درون‌مایه
منابع
کتب:
حبیبی، إمیل (2006)، الوقائع الغريبة في اختفاء سعيد أبي النحس المتشائل، حیفا، دار عربک للنشر.
حبيبي، إميل (1998)، الوقائع الغريبة في اختفاء سعيد أبي النحس المتشائل، سلسلة روايات الهلال، عدد593، القاهرة.
زبادي، وفاء (2011)، المرأة الفلسطينية بين اللجوء والعودة في رواية الوقائع الغريبة في اختفاء سعيد أبي النحس المتشائل لأميل حبيبي، بیت لحم: بديل.
الشامي، حسان، المرأة في الرّواية الفلسطينيّة 1965-1985(1998)،ط1، اتحاد الكتّاب العرب، سوريا، دمشق.
شکری، غالی (1979)، أدب المقاومة، بیروت: دار الآفاق الجدیدة.
الصالح، نضال (2004)، نشید الزیتون، قضية الأرض في الرواية العربية الفلسطينية، اتحاد الکتاب العرب: دمشق.
فحماوي، عايدة (2011)، قراءة في رواية المتشائل مأساة شعب وأزمة هوية؛رواية الوعي والوعي المضاد، ضمن کتاب موسوعة أبحاث و دراسات في الأدب الفلسطيني الحديث، الأدب المحلي، إعداد وتحرير ياسين کتاني، الطبعة الأولی، باقة الغربية، مجمع القاسمي للغة العربية.
فرنجية، بسام خلیل (1989)، الاغتراب في الرواية الفلسطينية، بیروت: مؤسسة الأبحاث العربية.
قاسم، نادر جمعة (2000)، تجربة إميل حبيبي القصصية والروائية، ط1، الخليل: مکتب وزارة الثقافة.
مقالات:
بلغول، شهرة (2013)، التجريب في رواية المتشائل، مجلة عـود الـنـد، السنة 8، العدد 85. https://www.oudnad.net/spip.php?article824.
روشنفکر، کبری، علیرضا محمدرضایی و مسعود شکری (1394)،«رمزية المکان الروائي في روایة المتشائل، بنوعیة: المکان عندي والمکان عند الآخرین»، مجلة الجمعية العلمية الایرانية للغة العربية وآدابها، العدد الـ36: 36.
شیرشاهی، افسانه، علی گراوند و حسن سلطانی کوهبنانی (1400)، «تحلیل ساختار و محتوای رمان «نفس‌ها و هوس‌ها» از رضا شابهاری»، متن­پژوهی ادبی، دوره 25، شماره 90: 235-260.
فتحی، امیر و سید کاظم موسوی و طیبه صابری (1394)، «بررسی ساختاری طرح داستان فریدون بر اساس نظریه ساختارگرایان»، کاوش­نامه، سال شانزدهم، شماره 31: 203-232.
فرهنگ­نیا، امیر و علی پورحمدانیان (1440)،«ملامح السخرية في رواية المتشائل لإميل حبيبي»، آفاق الحضارة الاسلامية، السنة 22، العدد 2: 163-192.
گلی، حسین و غلام­عباس رضائی هفتادر (1391)، «نقد ساختارگرایی در گذر نظریه و تطبیق»، پژوهشنامه نقد ادبی، دوره 1، شماره 2: 107-126.
ملا ابراهیمی، عزت (1380)، «بررسی و نقد سداسیة الایام الیّـة اثر امیل حبیبی»، فصلنامه کتابداری، دفتر 37: 205-211.
ناظمیان، رضا و فاطمه کاظمی (1394)،«تاریخ مداری در رمان سووشون از سیمین دانشور و سباق المسافات الطویلة از عبدالرحمن منیف»، ادبیات تطبیقی،  دوره 7، شماره 13: 245-268.
همتی، حجت­الله و محمد حسین خان­احمدی (1395)،«کارکرد عناصر داستانی در ماجرای فرود شاهنامه»، فنون ادبی، شماره 2: 137-154.
یعقوب، ناصر (2012)، «مکونات السرد الفنتازي: قراءة في رواية "الوقائع الغريبة في اختفاء سعيد أبي النحس المتشائل"لإميل حبيبي»، مجلة جامعة النجاح للأبحاث (العلوم الانسانية)، المجلد 26: 2287- 2304.