عنوان سرنوشته وار و ساختار آن در رمان‌های أيمن العتوم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

عنوان کلید اول و آستانه اول متن بوده و از مهمترین عناصر نقد جدید رمان است. این پژوهش به بررسی عناوین رمان‌های أيمن العتوم اختصاص یافته است؛ چرا که او در گزینش عنوان رمان‌هایش یگانه بوده و آیات قرآن را برای ساخت عنوان رمان‌هایش به کار می‌گیرد؛ به این دلیل رمان‌های وی به سرنوشته و عناوین قرآنی متمایز گشته است و ما این نوع از عناوین را به نام «عنوان سرنوشته‌ وار» می‌خوانیم. یعنی عنوانی که از سرنوشته، برگزیده شده است. مهارت این رمان نویس در برگزیدن عنوان و ارتباط بین عنوان و متن آشکار است. به طوری که بررسی رمان-های وی بدون بررسی عناوین آن‌ها امکان پذیر نیست؛ پس می‌بایست، برای فهم رمان‌های وی، عناوین آن رمان‌ها و ارتباط آن با دیگر آستانه‌های متن وکیفیت و سبب به کار بردن آنها بررسی شود. عنوان قرآنی در رمان‌های العتوم، فعالیت خواندن را تقویت کرده ومتن رمان را غنی ساخته وبا متن درآمیخته است. عناوین قرآنی مثل «یا صاحبی السجن» و«انا يوسف»، پی بردن به متن و کشف رمزهای آن را تسهیل کرده و گاهی هم‌چون «ذائقة الموت» و«كلمة الله» و«طريق جهنّم» به محتوای رمان دلالت داشته و گاهی همچون «تسعة عشر» مفهوم و محتوای آن را پیچیده و مبهم می‌کنند. این پیچیدگی ناشی از حذف عمدی بوده و احتمالات فراوانی را ایجاد می‌کند و خواننده بدون اطلاع از آیه اقتباس شده و ساختار عمیق رمان، نمی‌تواند به دلالت آن پی ببرد. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، به بررسی عناوبن رمان‌های أیمن العتوم پرداخته و علت انتخاب آن‌ها و شکل‌ها و سبک‌های و عناصر آنها و ارتباط آن را با متن بررسی کرده است.

کلیدواژه‌ها